Sheikh Ibrahim Nias’s Approach to Interpretation Through his book “In Riyadh Al-Tafsir”
بيانات الباحث
طالب ماجستير، قسم الدراسات الإسلامية، تخصص اللغة العربية وبلاغتها، كلية العلوم الإسلامية، جامعة أجري إبراهيم جيجن، أجري، تركيا
ORCID ID: 0009-0004-0027-9643
أستاذ دكتور بقسم الدراسات الإسلامية، كلية العلوم الإسلامية، جامعة أجري إبراهيم جيجن، أجري، تركيا
ORCID ID: 0000-0002-8970-6661
ملخص البحث
دخل الإسلام مع اللغة العربية إلى السنغال بفضل الجهود الجبارة التي بذلها العلماء المسلمون في حقل الدعوة الإسلامية. ومن تلك الجهود النبيلة ما يرجع إلى حركة المرابطين الإصلاحية بقيادة عبد الله بن ياسين في القرن الحادي عشر الميلادي، ومنها ما يرجع إلى جهود التجار العرب المسلمين الذين كانت جولاتهم تجارية ودعوية، والتي بدأت من دول مثل ليبيا، وتونس، والجزائر. كذلك، كان إسلام أحد ملوك السنغال في عام 1040م سببًا رئيسيًا في نشر الإسلام، حيث أقرّ شريعة الإسلام في رعيته بعد إسلامه، وأنفق مالًا طائلًا لتعليم شعبه الدين الإسلامي، وفتح علاقات دبلوماسية بين دولته وبعض الدول العربية، ثم جاء بعد ذلك عهد الشيوخ والطرق الصوفية، التي تميزت من الناحية الدينية، والأخلاقية، والثقافية، وكان لهم الأثر الكبير جدًا في نشر الإسلام واللغة العربية في السنغال. ومن ضمن هؤلاء الشيوخ الفضلاء: الشيخ إبراهيم نياس، الذي سنبرز مساهماته الفعالة في نشر الإسلام واللغة العربية في هذا البحث. فقد كان للشيخ جهاد عظيم في هذا المجال رغم محاربة الفرنسيين له، فقد ألّف كتبًا عديدة في شتى المجالات الإسلامية وفتح مدارس كثيرة، وتتلمذ على يده جماعة من علماء السنغال، وصاغ كثيرًا من هذه العلوم على شكل أبيات شعرية حفظها الطلبة بعد حفظهم لكتاب الله تبارك وتعالى.
وفي هذا البحث سنعرف بالشيخ وجهوده في اللغة العربية والعلوم الإسلامية اعتماداً على تفسيره الموسوم “في رياض التفسير للقرآن الكريم”. يتضمن البحث مدخلاً يذكر فيه تعريف عن الإسلام في السنغال. يشمل المبحث الأول التعريف بحياة الشيخ بإيجاز، وفي المبحث الثاني: التعريف بجهوده العلمية والعملية، ومنهجه في تفسير القرآن الكريم من خلال كتابه المكون من ستة مجلدات، ثم خاتمة تتضمن أهم النتائج.
Islam and the Arabic language entered Senegal thanks to the tremendous efforts made by Muslim scholars in the field of Islamic advocacy. Among these noble efforts are what is due to the Almoravid reform movement led by Abdullah bin Yassin in the eleventh century AD, and some are due to the efforts of Arab Muslim merchants whose tours were commercial and preaching, and which began in countries such as Libya, Tunisia, and Algeria. Likewise, the conversion of one of the kings of Senegal to Islam in the year 1040 AD was a major reason for the spread of Islam, as he approved the law of Islam in his subjects after his conversion to Islam, and spent a lot of money to teach his people the Islamic religion, and opened diplomatic relations between his state and some Arab countries, and then came the era of sheikhs and Sufi orders. , which was distinguished from a religious, moral, and cultural standpoint, and they had a very great impact in spreading Islam and the Arabic language in Senegal. Among these virtuous sheikhs: Sheikh Ibrahim Nias, whose effective contributions to spreading Islam and the Arabic language we will highlight in this research. The Sheikh had a great struggle in this field despite the French’s fight against him. He wrote many books in various Islamic fields and opened many schools. A group of Senegalese scholars studied under him. He formulated many of these sciences in the form of poetic verses that the students memorized after they had memorized the Book of God Almighty.
In this research, we will learn about the Sheikh and his efforts in the Arabic language and Islamic sciences based on his interpretation entitled “In the Riyadh of Interpretation of the Holy Qur’an.” The research includes an introduction in which a definition of Islam in Senegal is mentioned. The first section includes a brief introduction to the Sheikh’s life, and the second section includes an introduction to his scientific and practical efforts, and his approach to interpreting the Holy Qur’an through his six-volume book, then a conclusion that includes the most important results.
Özet
İslam, İslam daveti alanında Müslüman âlimlerin büyük çabaları sayesinde Arap diliyle birlikte Senegal’e girmiştir. Bu asil çabalardan biri, 11. yüzyılda Abdullah bin Yasin liderliğindeki Murabıtlar hareketine, bir diğeri ise ticari ve davetçi turları olan Arap Müslüman tüccarların Libya, Tunus ve Cezayir gibi ülkelerden başlayan çabalarına dayanmaktadır. Ayrıca, Senegal krallarından birinin 1040 yılında İslam’ı kabul etmesi İslam’ın yayılmasında önemli bir etken olmuştur. Kral, İslam’ı kabul ettikten sonra tebaasında İslam şeriatını uygulamış, halkına İslam dinini öğretmek için büyük paralar harcamış ve devletini bazı Arap ülkeleriyle diplomatik ilişkiler kurmuştur. Daha sonra, dini, ahlaki ve kültürel açıdan öne çıkan şeyh ve tasavvuf yollarının dönemi gelmiştir ve bu şahısların Senegal’de İslam ve Arap dili yayılmasında büyük etkisi olmuştur. Bu değerli şeyhler arasında, bu çalışmada İslam ve Arap dili yayılmasındaki etkili katkılarını vurgulayacağımız Şeyh İbrahim Nias bulunmaktadır. Fransızların ona karşı savaşına rağmen, Şeyh bu alanda büyük bir mücadele vermiştir. İslam’ın çeşitli alanlarında birçok kitap yazmış, birçok okul açmış ve Senegal’in âlimlerinden bir grup ona öğrencilik yapmıştır. Bu ilimlerin birçoğunu, Allah’ın Kitabını ezberledikten sonra öğrenciler tarafından ezberlenen şiirsel beyitler halinde düzenlemiştir.
Bu çalışmada, Şeyh’i ve Arap dili ile İslam ilimlerindeki çabalarını, “Fî Riyâd et-Tefsir li’l Kur’ân el-Kerîm” adlı tefsiri temel alarak tanıtacağız. Araştırma, Senegal’de İslam’ın tanımını içeren bir girişle başlamaktadır. İlk bölümde Şeyh’in hayatının kısaca tanıtımı yapılmaktadır. İkinci bölümde, bilimsel ve pratik çabaları ile altı ciltlik kitabındaki Kur’an-ı Kerim tefsiri yöntemi tanıtılmakta, ardından en önemli sonuçları içeren bir sonuç bölümü gelmektedir